Fast links: Interglossa » Glosa »
Glosa, een internationale Hulptaal
Frans Medaer, February 28, 2004
Glosa, korte informatie in het Nederlands
Brevi info in Nederlands
Er zijn verschillende concepten van internationale hulptalen, maar Glosa is de meest geavanceerde met een “isolerende” structuur. Ze is ontworpen door Ronald Clark en Wendy Ashby en slaat terug op Lancelot Hogben’s Interglossa (1943).
Uit “The Glosa Basic Reference” (door Ron Clark en Wendy Ashby, 1994):
Glosa is een kunstmatig samengestelde taal bedoeld om gebruikt te worden door mensen die verschillende moedertalen, culturele of nationale talen spreken. Het is een hulptaal en ze heeft niet de bedoeling om het even welke taal te vervangen of ervoor in de plaats te treden. Het is uitsluitend de bedoeling om een algemeen communicatiemiddel te zijn tussen mensen die van nature uit andere talen spreken. Glosa heeft verschillende karakteristieken die haar van andere talen onderscheiden:
- De structuur is zeer eenvoudig en gebaseerd op betekenisvolle woorden. Het is een analytische taal zonder verbuigingen en zonder verschillen in genus. Dat betekent onder andere dat woorden steeds onveranderd blijven staan in hun oorspronkelijke vorm, welke functie ze ook hebben in de zin. Glosa heeft wegen om meervouden, zinnen, vragen, enz. te vormen, gelijkend op het Chinees en het Maleis, talen die een woord gebruiken voor elk idee, maar geen verbuigingen kennen. Een klein aantal woorden volstaat om grammaticale relaties uit te drukken. Een Glosa-woord vertegenwoordigt een idee, geen woordsoort: hetzelfde woord kan als werkwoord voorkomen, als substantief, adjectief of voorzetsel!
- Glosa-woorden stammen af van Latijnse en Griekse woorden. Deze zijn gemeenschappelijk voor vele Europese talen, vooral via termen op het domein van de wetenschappen, de technologie en de geneeskunde. Hoewel een uitgebreide woordenschat beschikbaar is kunnen de meeste situaties in Glosa uitgedrukt worden door gebruik te maken van 1000 à 2000 woorden. Deze eerder beperkte woordenschat is dan ook vrij gemakkelijk en snel aan te leren. Voor taalsituaties op een “hoger” niveau dan het “dagelijkse” taalgebruik (wetenschappen, kunst, gedichten, ) zijn er een 6000-tal woorden beschikbaar.
- De uitspraak is eenvoudig en regelmatig; de spelling is fonetisch. Geschreven wordt met het Latijnse alfabet zonder bijzondere (diacritische) tekens en zonder klinker- of medeklinkerverdubbelingen.
- Glosa is “neutraal”. Deze taal is niemands eigendom, is beschikbaar voor allen zonder dat er “jalousie” bij te pas komt of een gevoelen van dominantie van bepaalde taalgroepen. “Internationaliteit” is gewaarborgd door de vele wijd- verspreide Griekse en Latijnse “roots”.
Glosa Mechanik
Voorbeelden:
| u feli | Een kat, de kat |
| plu feli; poli feli | Katten; veel katten |
| tri feli | Drie katten |
| u feli tri | De derde kat |
| u-ci feli; u-la feli | Deze kat ; die kat |
| plu-ci feli, plu-la feli | Deze katten ; die katten |
| Fe ki ad urba. | Zij gaat naar de stad |
| Fe nu ki ad urba. | Zij gaat nu (is nu aan het gaan)naar de stad. |
| Fe fu ki ad urba. | Zij zal naar de stad gaan. |
| Fe pa ki ad urba. | Zij ging naar de stad. |
| Fe pa du ki ad urba. | Zij was naar de stad aan het gaan. |
| Zij was op weg naar de stad. | |
| Fe fu du ki ad urba. | Zij zal naar de stad gaan. |
| Zij is van plan om naar de stad te gaan. | |
| Fe nu pa ki ad urba. | Zij is juist naar de stad gegaan. |
| Fe nu fu ki ad urba. | Zij is op het punt om naar de stad te gaan |
| Fe pa more ki ad urba. | Zij ging gewoonlijk naar de stad. |
| Zij was gewoon naar de stad te gaan. | |
| Fe ne sio ki ad urba. | Zij zou niet naar de stad gaan. |
| Lase na ki ad urba. | Laten we naar de stad gaan. |
| Lase fe ki ad urba. | Laat haar naar de stad gaan. |
| Si fe ki ad urba, … | Als / indien ze naar de stad gaat,… |
| Fe sio ki ad urba, … | Zij zou naar de stad gaan,… |
| Qe fe ki ad urba? | Gaat ze naar de stad? |
| Qe tu pote ki ad urba? | Kun jij naar de stad gaan? |
| Ben jij in staat om naar de stad te gaan? | |
| Qo acide? | Wat gebeurt er? |
| Tu pa vide qo-pe? | Wie zag jij? |
| Qo-ka fe pa ki ad urba? | Waarom ging zij naar de stad? |
| Fe fu posi ki ad urba. | Zij zou naar de stad kunnen gaan. |
| gene u feli | Haal een kat |
| ge-lose feli | Verloren kat |
| Id frakti; id pa frakti. | Het breekt /is aan het breken ; het brak. |
| Id pa gene frakti. | Het brak |
| Id es ge-frakti. | Het is gebroken. |
| lave se | Was je |
| Mi auto pa vide id. | Ikzelf zag het / Ik zag het zelf |
| ma; maxi | meer ; meest |
| mei; mini | minder ; minst |
| u andro; qi … | De man die… |
| u feli; qi … | De kat die… |
| (Tegengestelde met NO-) | |
| gravi; no-gravi | zwaar; licht |
| (Ontkenning met NE-) | |
| frigi; ne-frigi | koud; niet koud (niet noodzakelijk heet) |
| Tu feno sani. | Je ziet er goed uit. |
| An feno no-sani. | Hij ziet er ziek uit. |
| Tu pa gene nati di okto, | Jij werd geboren op de achtste mei. |
| meno pento. | |
| Mi gene sko de Deutsch. | Ik leer Duits. Ik ben Duits aan het leren. |
| Fe sti fobo mi. | Zij maakt me bang. |
| Na nece sti logi u demo. | We moeten de mensen doen begrijpen |
| Fe habe dek anua. | Zij is tien jaar. |
| An nima es George. | Zijn naam is George. / Hij heet George. |
| Place. Gratia. Penite. | Als het u belieft (a.u.b.) Dank u. Excuseer me. |
| Qo-lo tu eko? | Waar woon je? |
| Qo es tu eko-lo? | … |
| Qe tu gene sko de Glosa? | Leer jij Glosa? |
| retro tri meno | Drie maanden geleden. |
| iso mega de | zo groot als |
| di-mo | Zondag |
| di-bi | Maandag |
| Qo horo? Id es pen horo. | Hoe laat is het? Het is 5 uur. |
| Nona minuta po tri horo | 9 minuten na 3 |
| bi-pen minuta pre six horo 25 minuten voor 6 | |
| Na pa ki a Roma tem | Wij gingen naar Rome in maart. |
| meno tri. | |
| medika-pe | geneesheer |
| medika-fe | vrouwelijke geneesheer |
| medika-an | mannelijke geneesheer |
| France-lingua | Frans (taal) |
Gelieve a.u.b. de Engelse, Duitse of Glosa site te bezoeken voor verdere informatie, materiaal, teksten, links.
Fast links: Interglossa » Glosa »